Europejski pakiet pomocowy w wysokości 50 mld euro ma pomóc utrzymać stabilność ukraińskich finansów publicznych, ale zawiera również instrumenty inwestycyjne, mające przyspieszyć odbudowę i modernizację Ukrainy. Polski biznes będzie mógł korzystać ze środków UE w ramach joint venture z firmami ukraińskimi.
Kraje członkowskie Unii Europejskiej zaakceptowały 8 maja 2024 r. plan działań Ukrainy, otwierając drogę do przekazania jej 50 miliardów euro w ramach programu “Ukraine Facility”. W zamian za wsparcie Ukraina zobowiązała się do przeprowadzenia 69 reform obejmujących 15 sektorów gospodarki, w tym energetykę, rolnictwo i transport. Program przewiduje 17 miliardów euro bezzwrotnej pomocy oraz 33 miliardy euro w tanich pożyczkach uruchamianych do 2027 roku. Środki te mają na celu wsparcie funkcjonowania państwa, decentralizację, usprawnienie administracji, transformację gospodarczą oraz przyspieszenie integracji Ukrainy z UE.
Program “Ukraine Facility” opiera się na trzech filarach. Pierwszy, największy, to 38 miliardów euro na utrzymanie stabilności finansów publicznych w obliczu toczącej się wojny. Drugi filar zapewnia środki na inwestycje, a trzeci ma finansować pomoc techniczną i wsparcie administracyjne, będąc odpowiednikiem unijnych instrumentów pomocy przedakcesyjnej.
Dla polskiego biznesu kluczowy jest drugi filar – “Ukraine Investment Framework”. Ten instrument ma na celu pobudzenie inwestycji publicznych i prywatnych poprzez 9,3 miliarda euro na gwarancje pożyczek oraz finansowanie mieszane. W ramach przyjętego mechanizmu międzynarodowe instytucje finansowe i ukraińskie banki rozszerzą programy finansowania, wspierając przedsiębiorstwa i samorządy w projektach priorytetowych. Inwestycje te mogą dotyczyć zarówno odbudowy, jak i modernizacji ukraińskiej gospodarki. W ciągu najbliższych lat program ma przyciągnąć nawet 40 miliardów euro inwestycji publicznych i prywatnych.
Mimo że ukraińskie samorządy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa będą głównymi beneficjentami programu, polskie firmy mogą uczestniczyć w nich we współpracy z ukraińskim biznesem.
Program “Ukraine Facility” opiera się na zasadzie warunkowości, zgodnie z którą kolejne transze wsparcia będą przekazywane w miarę postępów reform. Kluczowe będzie przyjęcie przez Ukrainę przepisów dotyczących deregulacji, uproszczenia prowadzenia działalności gospodarczej i cyfryzacji procedur uzyskiwania zezwoleń, a także dostosowanie zamówień publicznych do norm UE. Planuje się również stopniową liberalizację rynków gazu i energii elektrycznej.
W tym roku Ukraina ma zrealizować około jedną czwartą zadań, obejmujących 36 wskaźników, z których część już została osiągnięta. Dotychczas wdrożono reformy w zarządzaniu korporacyjnym przedsiębiorstw państwowych, zatwierdzono plan przeciwdziałania praniu pieniędzy i rozpoczęto cyfryzację Służby Celnej. Reformy mają służyć poprawie atrakcyjności inwestycyjnej Ukrainy.
